Oudste document: 1453 (Latijnse versie)
Het Algemeen Rijksarchief in ’s-Gravenhage beschikt over een testament uit 1453 waarin melding wordt gemaakt van het gilde van de Heilige Barbara Maagd in de parochiekerk van Sint Petrus in Vught. Het Sint-Barbaragilde is dus al veel ouder. Hieronder volgt de oorspronkelijk Latijnse tekst. Bron: Algemeen Rijksarchief ’s-Gravenhage, inventarisnummer 78, Archief Collectie Rijksarchief.
“In nomine domini Amen. Universis et singulis presentes litteras seu presens publicum instrumentum visuris et auditures. Otto dictus de Hedel presbyter officians in divinis prochialem ecclesiam in vucht sancti petri Leodiensis dyocesis salutem in Domino sempiternam. Monemus quod sub anno a nativitate domini millesimo quadrigentesimo quinquagesimo tercia mensis februarii die septima hora vesperum vel quasi. Discretus et honestus vir henricus filius quondam petri van der haseldonck incola ville predicte meus parochianus ut domino deo nostro placuit eger existens et in lecto sue egritudinis decumbens bono modo et disposita memoria ut apparebat ipsum intuentem. Revolvens ad mentem illud prophete. “Dispone domui tue quia moriemus quai morieris”. Ne igitur suprema dies ipsum caperet inprovisum seu minus bene paratum. Coram me Ottone presbytero predicto sibi henrico sua sacra ecclexsiastica ministranti et testibus infrascriptis suum fecit condidit et ordinavit testamentum seu eius ultimam et et extreman declaravit voluntatem in modum et forman sequentem. Quodquidem testamentum seu quam ultimam et extreman voluntatem prefatus Henricus testator valere voluit jure testamenti aut jure codicillorum seu alio jure quae melius et efficacius valere poterit et debebit secundum pias et canonicas sanctiones. Im primis siquidem et ante omnia voluit et ordinavit quod omnia sua debita unacum expensis suarem exequiarum et illivite acquisita si qua sint de quibus post eius decessum legitima portio constare noticia et sua pia infrascripta legata reddantur et ad statum post obitum eiusintegraliter persolvantur. Item in speciali pro suis vagis et iniuste acuisitis et perceptis oblivioni traditis de quibus post eius decessum nulle apparebunt probationes legitime legavit ac deputavit unum stuferum semel dandum. Item legavit ac deputavit fabrice prochialis ecclesie sancti petri in vucht tres cronestos semel dandos. Item dictus henricus testator legavit et reliquit pro una missa septimanatim celebranda qualibet feria secunda et ante summan missam. Ad et supra altare sancte barbare virginis situm in ecclesia prochiali sancti petri in vucht nondum dotatum neque consecratum annuum et perpetuum censum seu redditum decem librarum communis census seu pagamenti de buschoducis. Quem censum seu redditum pretactum assignavit ad unum modium siliginis mensure de buschoducis quod sibi tenetur solvere elisabeth bolants ut dicebat. Et ad unam peciam terre pascualis sitam in enodem prochie de vucht sancti petri. Quod pratum seu quam peciam terre protacte contestatum henricum depnaldi emendo acquisierat prout hoc lacius in litteris scabinalibus desuper confectis continetur. Volens et mandans idem testator quod decani sive rectores fraternitatum sancti georgii martyris necnon sancte barbare virginis in aedem prochia pro tempore existentes debeant hoc censum seu redditum ad pium usem prenarratum pro salute anime ipsius testatoris atque uxoris sue ac parentum amborum regere et gubernare. Item prefatus henricus testator zelo devotionis accensus et pio ductus spiritu legavit et deputavit rectoribus seu provisoribus fraternitatis sancte barbare hereditarium censum octo solidorum communis pagamenti quem solvere tenetur sibi singulis annis quidam dictus scomaker ex domo sua ex hereditatibus sibi adjacentibus sitis in prochia de vucht pretacta prout in litteris scabinalibus desuper confectis lacius asseruit contineri. Volens quod dicti rectores tamen hoc debeant emere luminaria et illa accendere in commemoratione animarum in ecclesia predicta sancti petri in honorem dei omnipotentis et ad illuminationem fidelium animarum. Item legavit mense sancti spiritus in vucht decentos antquos nigros semel post obitum eius dandos et in usus communium pauperum distribuendos. Item legavit quator ordinibus mendicantium cuilibet unum cronistum semel dandum. Item legavit ymagini sancte marie matris domini nostri in eadem ecclesia unum blaffardium. Item Agneti nepoti sue omnia debita sua in Lyemde ut illa dividet cum suis coheredibus ac eciam illa quae tenebat sibi hubertus van jinghen. Item legavit ac deputavit cuilibet ecclesie prochiali in vucht unamtortysiam. Consequenter prenominatus henricus testator voluit et ordinavit quod proles sui post obitum amborum parentum condividere debeant omnia bona sua mobilia et immobilia paterna ac hereditaria et quilibet eorum assequi debeat porcionem suam post decessum amborum et non prius. Tali tamen condicione appasita quod petrus filius non habeat neque habere debeat auctoritatem neque potestatem aliqua bona immobilia seu hereditaria vendere seu gravare. Et in eventum in quem dictus suus filius petrus aliqua bona immobilia seu hereditaria venderet gravaret seu alienaret in illum eventum voluit prelibatus testator quod idem petrus suus filius penari et exhereditari debeat bonis hereditariis seu immobilibus sibi advolutis seu advolvendis pro et post obitum suorum parentum amborum. Itaque in eundem eventum voluit quod medietas omnium hujusmodi bonorum hereditariorum atque immobilium pleno jure dividere et expectare debeant ad alios proximiores. Itaque eo quod petrus predictus filius ipsius testatoris aliquid de bonis hujusmodi assequi et habere debeat videlicet unum grossum antiquum monete regis francie semel. Item suo plebano legavit duos stuferos semel dandos custodi unum blaffardium. Et premissis istis salvis remanentibus prefatis testator revocavit cassavit et annichilivit omnia et singula alia testamenta et donationes quascumque per eundem testatorem preteritis temporibus eorum quibuscumque personis factas conditas et ordinatas. Quam siquidem ultimam et extreman voluntatem per eundem testatorem ut premittitur sic factam et ordinatam idem testator a me Ottone predicto sibi eo tunc sacra ecclesiastica ministrante scribi et sigillo meo siggillari instanter postulavit et me ut suum plebanum seu curatem ad hoc diligenter requisivit. Ac fieri pecyt has patentas litteras seu presens publicum instrumentum. Acta fuerent hodie in domo inhabitationis dicti testatoris uxore sua ipsa astante et non litteris contradicente sita in prochia de vucht sancti petri. Sub anno mense die et hora qua supra. Presentibus ibidem una mecum honestis viria et discretis Johanne bylant. Wilhelmus van ghiessen. Waltero dicto scheenken. Arnoldo dicto van oss et quibus pluribus aliis laycis incolis dicto prochie de vucht testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum. Ego Otto de hedel presbyter predictus sigillum meum proprium presentibus duxi appendans”.
