wij hebben de tekst ‘’kleren maken de m/v’’ gelezen. het is een tekst van herman de dijn, die hier ook professor is aan deze faculteit. de tekst gaat hoofdzakelijk over het collectief narcisme. dit collectief narcisme is een typisch kenmerk van onze hedendaagse maatschappij. een narcist is iemand die geobsedeerd is door wat anderen van hem vinden, door het beeld of het imago dat anderen van hem hebben. de narcist gelooft ook dat hij dat beeld kan manipuleren of beheersen.
maar voordat iemand een echte narcist is, is er eerst een andere fase:
deze fase betekent dat men erkenning wilt krijgen van andere mensen, dat men aanvaard wil worden en ook dat men interessant wil gevonden worden door anderen. maar wanneer is iemand interessant? volgens de dijn is dat wanneer iemand interessante tekens draagt. hij noemt het ook wel waarden of betekenissen. voobeelden hiervan zijn oud of jong zijn, mooi of lelijk zijn, cool of ouderwets, etc.
zoals jullie waarschijnlijk weten is deze fase ook iets dat we geleerd hebben bij moraalfilosofie. we hebben geleerd dat het verlangen om erkend te worden universeel en typisch menselijk is. daarom is deze fase geen probleemfase, maar een noodzakelijke fase die elk mens moet doorstaan.
de overgang naar het collectief narcisme gebeurt:
1) ten eerste wanneer waarden of tekens manipuleerbaar worden. de manieren waarop iemand waarden kan manipuleren zal annelies (of charlotte) straks vertellen.
2) ten tweede wanneer waarden alleen maar middelen zijn geworden, en dus geen echte waarden meer zijn, maar een manier om het imago te verbeteren.
de dijn zegt ook uitdrukkelijk dat de narcist deze gemanipuleerde waarden met gemak opgeeft wanneer hij nieuwe, ‘betere’ waarden heeft gevonden, dat wil zeggen waarden die zijn imago nog meer ten goede komen. bijvoorbeeld: wanneer iemand brede broeken draagt die op dat moment in de mode zijn en hij draagt dit omdat hij ‘’erbij’’ wil horen. stel dat de mode de volgende maand verandert in smallere broeken. de narcist zal dan al zijn brede broeken wegdoen en alleen de smalle dragen. de broeken op zich interesseren hem niet, die kan hij met gemak wegdoen, maar wel zijn imago.
het enige dat telt is het resultaat van de waarden, niet de waarden zelf.
verder zegt de dijn dat dit collectief narcisme vooral bij jongeren voorkomt, omdat zij hun eigen persoonlijkheid nog niet helemaal hebben ontwikkeld en nog heel ontvankelijk voor veranderingen.
misschien hebben sommigen van jullie de tekst van finkielkraut gelezen ”de ondergang van het denken’’. hij heeft het op het einde ook over het feit dat onze cultuur veranderd is in een jongerencultuur. jongeren worden dan niet langer gezien als individuen maar zij vormen een soort homogeen blok. men spreekt dan ook over “de jongere”. maar in ieder geval gaat het erom dat iedereen, niet alleen de jeugd beinvloed wordt door deze jongerencultuur. vandaag de dag wil bijna iedereen hip of cool zijn en ‘’erbij horen’’. dat zie je bijvoorbeeld aan de populaire plastische chirurgie: iedereen wil jong blijven, iedereen is erg begaan met zijn imago. wij denken dat de invloed van de media hierbij een grote (manipulerende) rol speelt. realityprogramma’s zoals bv extreme makeover of hippe interieurprogramma’s leggen een ideaalbeeld op dat niet alleen op jongeren een grote druk zet.
besluit:
de dijn zegt wel dat het normaal is dat jongeren in zo’n fase van collectief narcisme terecht komt en met vanalles gaat experimenteren. maar het is hierbij heel belangrijk dat hij een soort vangnet op de achtergrond heeft, zoals de dijn het noemt. hiermee bedoelt hij de steun van familie en vrienden waarbij de jongere zichzelf kan zijn en zich geen zorgen hoeft te maken over zijn imago. kortom waar hij wordt geaccepteerd zoals hij is.
maar het wordt problematisch als
1) iemand buiten het imago, geen waardevolle tekens ervaart. waardevolle tekens zijn waarden die men op zich belangrijk vindt, buiten het imago om. (bijv familie of werk)
2) iemand de oppervlakkigheid en de ‘verdorvenheid’ inziet van het collectief narcisme en daardoor cynisch wordt. dit is problematisch omdat men dan ook voorbij gaat aan de echt interessante waarden en vervalt tot negativisme
waardevolle tekens moeten dus aanwezig blijven.
gepost door charlie
